ریتم نو | سایت خبری - تحلیلی موسیقی ایران و جهان

خبرگزاری فارس-گروه موسیقی: انتخابات مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری 23 تیرماه برگزار شد و تمامی فعالان حوزه تولید و نشر آثار موسیقی در تالار وزارت کشور گرد هم آمدند تا با تصویب اساس‌نامه و برگزاری انتخاب هیئت‌مدیره، در جهت تأسیس و فعالیت جدی صنف خود قدم بردارند. صنفی که جای خالی آن خصوصاً طی سال‌های اخیر که مقوله انتشار آثار موسیقی با بحران‌های جدی رو‌به‌رو بوده، حس می‌شده است. اما بی‌تردید تشکیل این صنف و نحوه کارکرد آن سوالاتی را ایجاد کرده که بر همین اساس میزگردی در خبرگزاری فارس با بابک چمن آرا رییس هیات مدیره، محسن رجب پور مدیر عامل، مهدی کاشی نایب رییس و امیرعباس ستایشگر سخنگوی هیات مدیره، برگزار کردیم که بخش اول این نشست در ادامه از نظرتان می‌گذرد.

*در ابتدای این گفت‌وگو، از آغاز به کار مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری و ایده راه‌اندازی آن بگویید.

مهدی کاشی: ما همواره یکسری ایراداتی را در برگزاری کنسرت‌ها و مشکل مجوزها می‌دیدم که باید ریشه‌ای حل می‌شد. در همین راستا با مرکز پژوهش‌های مجلس و امور فرهنگی نشست‌هایی داشتم و آنها خیلی دوست داشتند که به حل این موضوع کمک کنند. با همراهی دو استاد دانشگاه مجدداً با مرکز پژوهش‌ها یک نشست چندجانبه داشتیم و به این نتیجه رسیدیم که باید امضای کل اعضا را بگیریم که به مرحله بعد برویم تا موسیقی را از این وضعیت شبهه‌ناک بودن دربیاوریم؛ در ادامه هم می‌بایستی همه اعضا را دور هم جمع می‌کردیم. وقتی خواستیم اعضا را برای انجام تصمیم‌گیری درباره صنف جمع کنیم، آقای همت‌پور گفتند این تشکل‌ها هرچند ماه یک‌بار دور هم جمع می‌شوند. ما هم از همین طریق پیگیری کردیم و اعضا را دور هم جمع کردیم و موضوع مطرح شد و در نهایت یک هیئت مؤسس تشکیل دادیم که این فرایند تا سال 87 طول کشید. طی این مدت اجتماعاتی برای اینکه مشکلات خودمان را حل و فصل کنیم و روی کاغذ بیاوریم، داشتیم.

*هیات موسس چگونه تشکیل شد؟

مهدی کاشی: هیئت موسس در پایه اول 9 نفر بودند و بعد از این 9 نفر، 5 نفر به عنوان هیئت موسس اصلی مدارک را وارد وزارت کشور کردند، البته در ابتدا می‌گفتند ما فقط می‌توانیم NGI صحبت کنیم و با پیگیری‌هایی که از طریق مرکز پژوهش‌های مجلس و دوستانمان شد گفتند اگر می‌توانید صبر داشته باشید می‌توانید تبدیل به مجمع صنفی شوید که این تشکلات را تاسیس کنیم که حدود 6 سال به دلایل مختلف طول کشید و یکی از دلایلش انتخابات بود، می‌دانید که وزارت کشور برای این مجامع باید حتی نماینده‌های ارشد وزارت در جلساتشان باشند که این موضوع را تثبیت کنند، که آن‌ها در آن زمان درگیری‌های انتخاباتی داشتند و یکسری پرونده‌ها به مشکل می‌خورد. اما به هر ترتیب بالاخره امسال توانستیم این اتفاق را رقم بزنیم.

*بعد از اینکه خبر تشکیل مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری منتشر شد، دوستان و همکاران چه واکنشی داشتند؟ بالاخره همه ما با راه‌اندازی صنف در ایران آشنا هستیم و همیشه در این مواقع افرادی موضع‌گیری می‌کنند و مخالفت‌ها از همان بدو امر آغاز می‌شود.

محسن رجب‌پور: همکاران در واکنش به 2 دسته تقسیم می‌شوند؛ الان بیش از 160 شرکت به ثبت رسیده در تهران هست، بعد از آن جلسات و پیگیری‌های چندین ساله خیلی از دوستان دلسرد شده بودند و وقتی خبر را اعلام کردیم که این مجمع صنفی به ثبت رسیده شاید عده‌ای باور نکردند، یکسری هم دلسرد شده بودند و فکر می‌کردند این هم به مثال جلسه‌های قبلی خواهد بود و بعد از بین خواهد رفت. ولی آنهایی که بیشتر با ما همفکر بودند و فکر می‌کردند باید باشند تا بنیه ما کافی باشد، آمدند و در جلسه انتخاباتی که زیر نظر وزارت کشور بود به عنوان عضو مجمع شدند و اساسنامه را تصویب کردند و در انتخابات شرکت نمودند.

*اما واکنش‌های اصلی بعد از انجام انتخابات صورت گرفت.

محسن رجب‌پور: بله واکنشها بیشتر بعد از انتخابات بود است و علتش این بود که برخی فکر می‌کردند این هم یک جلسه معمولی هست. خوشبختانه هیئت مدیره منتخب از آن روز تلاش کرد تا با یک برنامه‌ریزی دقیق برای رسیدن به برگزاری اولین جلسه-که یک نشست غیررسمی دوستانه بوده و صرفا برای اعلام این که صنف راه‌اندازی و شروع به کار کرده است- گام بردارد. در این جلسه بیش از 110 تن از همکارانمان حضور یافتند. این اولین‌باری است که در جمع تولیدکنندگان آثار موسیقی، 110 تا شرکت فعال موسیقی در کنار یکدیگر قرار گرفته‌اند. حداکثر جلسه‌ای که قبلا داشتیم کمتر از 50 نفر بوده؛ ولی این همت نشان داد که همه همکاران، از پیشکسوتان تا شرکت‌های تازه تاسیس می‌توانند دور هم جمع شوند و به اهداف صنفی‌شان برسند.

*اغلب این واکنش‌ها و مخالفت‌ها بر سر انتخاب انتخاب اعضای هیئت مدیره و دیگر مسولیت‌ها در مجمع بوده است.

بابک چمن‌آرا: فکر می‌کنم در هر جمعی مخالف و موافق وجود دارد و همین مخالفت و نقد شدن توسط اقلّیت می‌تواند اکثریت را موفق کند. به جای واژه «مخالف» باید از واژه «منتقد» استفاده کنیم چون همه ما در صنف خودمان یک هدف داریم و شاید 400-300 نفریم که همه اینها هدف مشخصی دارند، یا قرار است آلبوم موسیقی منتشر کنند یا کنسرت بگذارند یا هردوی اینها را انجام دهند. در مورد مجمع و منتقدین خیلی منطقی هست که با راهکارهایی مخالف باشند و ما هم ممکن است اشتباه کرده باشیم و باید به ما تذکر دهند. من وجودشان را نعمت می‌دانم و فکر می‌کنم که باید حرف همه را گوش کنیم و با آنها مشورت کنیم و بهترین روش را انتخاب کنیم.

*حرف اصلی این دوستان چه بود؟

بابک چمن‌آرا: به اعتقاد من خیلی از این مسائل به کم‌اطلاعی باز می‌گردد. مجاری اطلاع‌رسانی ما هنوز کامل نشده است. زمانی که سایت داشته باشیم و به جلسه پنجم برسیم یا شش ماه دیگر بگذرد، قطعاً نقدها منطقی‌تر خواهد شد. بیشترین گفته‌های دوستان در جلسه اول مجمع به این برمی‌گشت که اساسنامه را مطالعه نکرده‌اند یا نتوانسته‌اند جمله‌های اساسنامه را برای خودشان تفسیر کنند، جواب عمده سوالات در اساسنامه هست.

*متاسفانه رفتارهای صنفی در کشور ما تعریف درستی ندارد؛ در حوزه موسیقی هم اوضاع خراب‌تر است و اکثرا دوستان بیشتر از اینکه دنبال کار صنفی باشند، دنبال سهم هستند. آیا از این سخنان منتقدان یا مخالفان رگه‌هایی از سهم‌خواهی وجود دارد؟  

امیرعباس ستایشگر: در کار صنفی اگر 2 آیتم را در نظر بگیریم هیچ‌وقت هیچ اختلافی شکل نمی‌گیرد. یکی تمرین کردن همین رفتار صنفی است؛ یعنی بدانیم صنف و ارکان آن چیست و در آن چه اتفاقی می‌افتد و چه وجود دارد و همه مسلط به اساسنامه باشیم، اگر چنین اتفاقی بیفتد کاملا مشخص است که هر آدمی که در صنف فعالیت می‌کند، یک بالادستی دارد که بر فعالیتش ناظر است و گزارش که می‌دهد یا بازرسی که وجود دارد و تمام این آیتم‌ها هست. ولی چون این را تمرین نکردیم و شرکتها به صورت مستقل عمل کردند یعنی سیستمشان اینطور بوده که مدیرعامل‌ها به صورت مستقل با مرکز موسیقی، موضوع اماکن و حراست و مجوزها کار کرده‌اند و هیچ امکان صنفی نه داشتند و نه بلد بودند که داشته باشند.

محسن رجب‌پور: می‌خواهم در مورد سهم‌خواهی که از آن یاد کردید، بگویم. اینطور نیست که دوستان دنبال سهم‌خواهی باشند، دوستان بزرگتر صنف از نظر کسوت توقعات به حقی دارند. بابک چمن‌آرا هم به این موضوع اشاره کرد. ما اتفاقا دوست داریم به رفتارهای جمعی و صنفی انتقاد کنند و بیشترین نظری هم که دارند این است که صدایشان شنیده شود و هیئت مدیره برای پربارتر شدن با آنها هم مشورت کند. در جلسه اول بعد از توضیحاتی که من به عنوان نماینده هیئت مدیره داشتم و حاصل 4 ماه تلاشمان را روی برد بردم، باعث شد که 80 درصد آنچه به عنوان نظر مشورتی می‌خواستند به ما بگویند، نگویند. یک مثال ساده بزنم؛ یکی از موضوعاتی که خیلی در جلسه اول مطرح شد، بحث نام‌گذاری مجمع بود. دوستان خیلی علاقه دارند که اسم مجمع صنفی، مجمع صنفی «تولیدکنندگان موسیقی و آثار شنیداری» باشد و به حق هم هست. چون 95 درصد آثار موسیقی و 5 درصد آثار مطلقاً شنیداری تولید می‌کنیم. خوشبختانه قانون هم برای این موضوع راهکار گذاشته است. بعد از ثبت، هیئت مدیره در اولین جلسه رسمی‌اش درخواست تغییر نام می‌دهد و یا برخی از موارد اساسنامه هست که بر اساس ضروریت‌های زمانی باید تغییر کند مثل قانون کلی مملکت، یا هیئت دولت یا خود مجلس که در صنف ما مجمع عمومی نقش مجلس را بازی می‌کند به این ضرورت می‌رسند که بعضی از مواد یا تبصره‌های قانونی اساسنامه بر اساس شرایط زمانی باید تغییر کند که برای این هم قانون راهکار چیده که هیئت مدیره آن موارد را آماده می‌کند و یک مجمع عمومی فوق‌العاده به همین منظور تشکیل می‌دهد و بعد به رای می‌گذارد و تصویب که شد برای مرجع قانونی می‌فرستد که ثبت کند. در ضمن هیئت مدیره شورای عالی پیشکسوتان را تشکیل داده‌ که برای شنیدن حرف باتجربه‌های صنفمان است تا از این معبر بتوانیم برخی  خلاها را هم جبران کنیم.

*شورای عالی پیشکسوتان قدرت اجرایی هم دارند؟

محسن رجب‌پور: خیر

*به اعتقاد من حضور «شورای عالی» در یک صنف محلی از اعراب ندارد. تجربه تلخ «شورای عالی» در خانه موسیقی را همه در ذهن داریم. شورایی که هیچ کاری برای صنف موسیقی نکرده است و تنها هر از چندی اختلاف‌های شخصی افراد در این شورا طرح می‌شده که شیوه اداره آن هم کدخدامنشی و بر اساس مصلحت‌سنجی‌های شخصی بوده و هیچ ساختار قانونی بر آن حاکم نبوده است. شما در جلسه اول اشاره کردید که در این صنف تازه تاسیس، هیچ اختلافی میان شرکتی که یک روز تاسیس شده و شرکتی که 30 سال است تاسیس شده وجود ندارد. حضور «شورای عالی» به برخی افراد رجحان و برتری می‌دهد و اساسا با کارکرد صنف درتضاد است.

محسن رجب‌پور: خیر، شورای عالی پیشکسوتان براساس ضروریت‌های فعلی و آینده نظر مشورتی به اعضای هیئت مدیره می‌دهند. در مجمع ما شورای عالی پیشکسوتان در کنار مدیرعامل است اما در خانه موسیقی یک شورای عالی وجود دارد که مافوق هیئت مدیره‌شان است. یک نکته دیگر برای توجیه بیشتر خدمتتان می‌گویم و آن اینکه صنف ما از سال 74 به قبل تعدادش زیر 20 تا شرکت بوده و تا ده سال پیش همینطور بوده و حداکثر به 50 تا رسیده است اما ظرف ده سال اخیر بوده که یکباره از زیر 50 شرکت به بالای 350 شرکت رسیدیم. یک اتفاق دیگر در حوزه کاری ما می‌افتد و آن اینکه این تعدادی را که به عنوان شورای عالی پیشکسوتان در نظر گرفتیم کلاً تعدادشان به اندازه 5 نفر است که از مجموع 350 نفرند، در خانه موسیقی شورالی عالی افرادی‌اند که کوچکترین نوازنده به آن فرد اقتدا می‌کند، ما اینجا صنفیم یعنی کسی که امروز پروانه‌اش ثبت شده با کسی که 30 سال پیش در این کار آمده در رای‌گیری یک رای دارند.

*من در این باره قانع نشدم و معتقدم در هر صنفی که چارت‌های تحت عنوان‌های «عالی» و «غیرعالی» و ... تعریف شود، طبقه‌بندی‌هایی شکل می‌گیرد و اختیاری که نباید به برخی افراد داده می‌شود که با کار صنفی در تضاد است. در خصوص خانه موسیقی صحبت شد. کانونی در خانه موسیقی هست تحت عنوان «کانون ناشران» که اتفاقا مدیرعامل و رییس هیات مدیره مجمع شما هم در آن سمت دارند. چه اتفاقی برای آن کانون افتاد؟ چرا از طریق همین کانون امور صنفی‌تان را دنبال نکردید؟ آیا اصلا این کانون کارکرد و توان اجرایی دارد؟

بابک چمن‌آرا: کل خانه موسیقی یک موسسه هست و توانایی‌های آن نیز مشخص است، کانون‌های مختلف خانه موسیقی یا خانه سینما شاید باشگاه‌هایی هستند که می‌توانند همفکری کنند و سطح فعالیت و اجراییشان کاملا متفاوت با مجمع و اتحادیه یا انجمن است. بنابراین سقف کاری که می‌توانستیم در کانون ناشران انجام دهیم، خیلی سقف کوتاهی بوده است. همانطور که آقای کاشی گفتند شروع این کار برای سال 78 است، خانه موسیقی سال 91 از ما دعوت کرد که ما آن کانون را تشکیل دهیم. بنابراین کارمان را از قبل شروع کرده بودیم. در کانون ناشران خانه موسیقی با جلساتی که برگزار می‌شد سعی می‌کردیم هم بتوانیم براساس آئین‌نامه، تعهد و مسئولیت و دست باز آیین‌نامه‌هایی تدوین کنیم که واقعا خواسته و فکر و آرزوی ما خیلی بالاتر از سقف کانون ناشران بود ولی فکر نمی‌کنم آن کانون منافاتی با این داشته باشد، ما همه در آن کانون تمرین برگزاری جلسه کردیم.

*یعنی شما در کانون ناشران خانه موسیقی هیچ قدرت اجرایی ندارید؟

بابک چمن‌آرا: اصلا تعریف اجرایی نداریم، نه فقط در کانون ما بلکه بقیه کانون‌ها هم این وضعیت را دارند.

*اگر قدرت اجرایی و در ادامه آن تغییر در صنف خود را نداشتید، دیگر نیازی نبود به کانون بروید.

بابک چمن‌آرا: ما احتیاج داشتیم که یک میز داشته باشیم تا دور آن صحبت کنیم و مشکلاتمان را بررسی کنیم و بتوانیم به عنوان یک جمع با خبرگزاری و روزنامه صحبت کنیم. این آرزوی یکی شدن و یک مشت شدن سالهاست که با ماست و قدم‌های جدی را قبلا برداشته بودیم آن وسط پیشنهادی به ما شد که قبول کردیم، هنوز هم خوشحالیم که هست ولی ثبت و سقف آن متفاوت با این است.

* با تشکیل مجمع صنفی تولیدکنندگان آثار شنیداری، وضعیت کانون ناشران خانه موسیقی به چه شکل خواهد بود؟

بابک چمن‌آرا: در حال حاضر این کانون پابرجاست اما جلساتش واقعا کم برگزار می‌شود، فکر می‌کنم یک ماه دیگر  جلسه مشترکی با هیئت مدیره خانه موسیقی داریم و سعی می‌کنیم تکلیف را روشن کنیم. خود ما راضی نیستیم که افراد حاضر در صنف در کانون مشترک باشند.

*مسئولان دولتی چه واکنشی نسبت به تشکیل صنف شما داشتند؟

محسن‌رجب‌پور: ما برای پیشبرد کارهایمان ما با سه مرجع طرف حسابیم که اگر این سه، دست یاری ما را بفشارند دردسرهای همکاران ما کمتر خواهد بود. اولین مرجع دفتر موسیقی و معاونت هنری ارشاد است. بر همین اساس با آقای مرادخانی جلسه گذاشتیم و ایشان با خوشرویی استقبال کرده و قبول کردند این چارت و رفتاری که شاید 20 سال است کمتر در آن تغییر ایجاد شده و یک روال قدیمی بوده، بعد از نظر مشورتی مجمع برای رسیدن به سرعت بیشتر برای صدور مجوز نشر و اجرا، تغییراتی انجام شود.

*معاونت هنری وزارت ارشاد همیشه نشان داده که تمامیت خواه بوده و اجازه ورود اصناف به امور اجرایی را نداده است. بعید هم بنظر می‌رسد که هم اکنون بخواهد مثلا در زمینه صدور مجوزها، صنف را دخیل کند.

محسن‌رجب‌پور: در این دوره معاونت هنری این چنین نیست. مثلا رییس جشنواره موسیقی فجر به شخص واگذار شده است

*البته مثال خوبی نزدید! همه ما واقفیم که چه اتفاقی در این دوره جشنواره موسیقی فجر و انتخاب مدیرعامل خانه موسیقی به عنوان رییس جشنواره افتاده است.

محسن رجب‌پور: من با شخص انتخاب شده کاری ندارم. رفتاری که صورت پذیرفته مورد اهمیت است. بگذارید یک مثال دیگر بزنم؛ ببینید ما در حوزه مجوزهای اجرای ارگانی همیشه مشکل داشتیم. اما در این دوره آمده‌اند مجوز اجراهای ارگانی را به ارشاد استان تهران واگذار کرده‌اند و جالب است شما زیر 24 ساعت مجوز می‌گیرید.

*به نظر شما این اتفاق واگذاری است؟ در همین زمینه که شما مثال زدید، صدور مجوز اجراهای ارگانی از یک بخش ارشاد به بخش دیگر ارشاد واگذاری انجام شده است!  

محسن رجب‌پور: ببینید دفتر معاونت هنری به ما اعلام آمادگی کرده که اولا برای رسیدن به اصل 44 قانون اساسی و خصوصی سازی و غیرحاکمیتی بودن بعضی از امور تمام آنچه را که تا امروز به عنوان لطف و نبودن صنف انجام می‌دهند به ما واگذار می‌کند، دوم علاوه بر این در بخش‌های حاکمیتی خودشان اعلام آمادگی کردند باتوجه به تجارب ارزشمند همکاران ما و نظر جمعی حتی قسمت‌های حاکمیتی خود را به نفع صدور سریع‌ترمجوزها تغییر دهند.

*پس عملا در این چرخش بنا نیست که وارد پروسه صدور مجوز اجراها و آلبوم‌ها بشوید؟

بابک چمن‌آرا: اینها باید تفاهم شود. در قانون دیده شده که برای کل بدنه دولت تا زمانی که واحد صنفی مستقل و حرفه‌ای آن کار وجود ندارد معادل وظایف آن بخش در دولت انجام می‌شود. اینکه سقف این تعامل و تفاهم کجا باشد به این برمی‌گردد که قدرت آن مجمع چقدر است.

ادامه دارد...

انتهای پیام/